ترجمه کلمه به کلمه :
- فِی : در / در میانِ
- تَصاریفِ : دگرگونی‌ها / تغییرات / گردش‌ها (از ریشه “صرف” به معنی گرداندن و تغییر دادن)
- الدُّنیَا : دنیا / جهان
- اعتِبارٌ : عبرت / درس گرفتن / پند گرفتن (چیزی که باعث اندیشه و پندآموزی می‌شود)
این حدیث شریف ، یکی از زیباترین و عمیق‌ترین آموزه‌های اسلامی درباره نگرش به زندگی و جهان هستی است . با جمله کوتاهی ، نکته‌ای بسیار اساسی و حکمت‌آمیز را بیان می‌کند :
دنیا ، دارالتغییر است :
اولین و مهم‌ترین نکته‌ای که از این حدیث برمی‌آید ، ماهیت متغیر و ناپایدار دنیاست . زندگی ما پر از فراز و نشیب است . امروز شادیم ، فردا غمگین . امروز غنی هستیم ، فردا ممکن است فقیر شویم . امروز سلامتیم ، فردا بیمار . دولت ها به قدرت می‌رسند و سقوط می‌کنند . حکومت‌ها می‌آیند و می‌روند . هیچ چیز در دنیا ثابت و همیشگی نیست . همین تغییر و دگرگونی مداوم است که “تصاریف الدنیا” را می‌سازد .
“اعتِبار” ؛ نگاه عمیق‌تر :
اما حدیث به سادگی نمی‌گوید “دنیا تغییر می‌کند” ، بلکه می‌گوید “در دگرگونی‌های دنیا ، عبرت است .” “اعتبار” یعنی پند گرفتن ، درس آموختن ، و با نگاهی عمیق‌تر به حوادث و تغییرات نگریستن . این بدان معناست که ما نباید صرفاً ناظر بی‌تفاوت این تغییرات باشیم ، بلکه باید از آنها درس بگیریم و به معرفت برسیم .
به طور خلاصه ، این حدیث به ما می‌آموزد که دنیا را سطحی نبینیم . هر اتفاق و هر دگرگونی در آن ، حامل پیامی برای ماست . اگر با دیده‌ی بصیرت و اهل تفکر به آن بنگریم ، می‌توانیم درس‌ها و عبرت‌های فراوانی بیاموزیم که ما را در مسیر زندگی به کمال و حکمت رهنمون سازد .
